Hayatımızda önemli bir yer tutan elektrik, gerekli güvenlik uygulamaları yapıldığında ve tedbirler alındığında kullanımı güvenli bir enerji kaynağıdır. Ancak bazı durumlarda birtakım sebeplere bağlı olarak istenmeyen kazalar yaşanabilir ve elektrik çarpması gibi durumlarla karşı karşıya kalınabilir. Siz de bu tarz bir durumla karşılaşırsanız kaza geçiren bireye doğru ilk yardım uygulamalarını yaparak sağlık durumunu iyileştirebilir hatta hayatını kurtarabilirsiniz. Gelin, elektrik çarpmalarında izlemeniz gereken ilk yardım adımlarını detaylıca inceleyelim.
Elektrik Çarpması Nedir?
Elektrik çarpması, bireyin vücudundan elektrik akımı geçtiğinde meydana gelen bir durumdur. Elektrik çarpması hafif ya da şiddetli olabilir. Kalıcı bir zarara yol açmayabileceği gibi iç organlara zarar da verebilir. Ayrıca hem iç hem dış dokuyu yakabilir hatta ölümcül olabilir. Elektrik çarpması sonucunda enfeksiyon, aritmi (düzensiz kalp atışı), koma, yanıklar, anksiyete, depresyon, kişilik değişiklikleri gibi çeşitli komplikasyonlar da gelişebilir.
Elektrik Çarpmasının Sebepleri Nelerdir?
Elektrik çarpmasının farklı sebepleri olabilir. Bunlardan en yaygın olanlarını şu şekilde sıralayabiliriz:
● Arızalı elektrikli aletler,
● Eski, hasarlı ya da açıkta kalan elektrik kabloları,
● Akım olan elektrik kablosunun kesilmesi,
● Elektrik hatlarının düşmesi,
● Prizlere ve elektronik cihazlara su gelmesi,
● Yıldırım düşmesi.
Elektrik Çarpmasının Belirtileri Nelerdir?
Elektrik çarpmasının kaza geçiren kişide oluşturabileceği belirtiler akımın türüne ve vücuttan nasıl geçtiğine, kazanın süresine veya bireyin genel sağlık durumuna bağlı değişiklik gösterebilir. Elektrik çarpması sonucunda ortaya çıkabilecek bazı belirtiler şöyledir:
● Bilinç kaybı,
● Nöbetler,
● Vücutta yanıklar oluşması,
● Nabzın zayıflaması, düzensizleşmesi ya da kalbin tamamen durması,
● Nefes darlığı,
● Uyuşma veya karıncalanma,
● Karın ve göğüs ağrısı,
● Kas spazmları,
● Baş ağrısı,
● İşitme ve görme sorunları,
● Katarakt (Elektriğin göze kaçması durumunda),
● Dudaklarda yanma ve kömürleşme.
Bazı durumlarda elektrik çarpması sonucu gözle görülen net belirtiler oluşmayabilir. Bu durumda elektrik çarpması bireye zarar vermemiş gibi gözükse de iç organlarda tehlikeli yaralanmalar söz konusu olabilir.
Elektrik Çarpması Durumunda Nasıl İlk Yardım Uygulayabilirsiniz?
Elektrik çarpmasına tanık olan kişiler genellikle kaza geçiren bireyi en kısa sürede güvenli bir şekilde kurtarmak için hızlıca harekete geçerler. Ancak ani bir uygulama çok tehlikeli sonuçlara da yol açabilir. Böyle bir durumla karşılaşırsanız kendi güvenliğinizi göz ardı etmemeniz ve yardım ederken çok dikkatli olmanız büyük önem taşır.
Bir kişiye elektrik çarpması durumunda şu ilk yardım adımlarını izleyebilirsiniz:
● Hemen 112'yi arayarak yardım istemelisiniz. Yaşanan duruma uygun yönergeleri dikkatlice dinleyip söylenenleri eksiksizce yapmalısınız.
● Eğer kaza geçiren kişi elektrik akımına kapılmaya devam ediyorsa akımla ilişkisini mümkün olduğunca çabuk kesmeniz gerekir. Bunun için akım kaynağını kapatmalısınız.
● Bazı durumlarda akımı kesmeniz mümkün olmayabilir. Bu noktada kuru bir tahtanın ya da kalın bir kitabın üzerine çıkarak sandalye ya da süpürge sapı gibi iletken olmayan bir nesne aracılığıyla kaza geçiren kişiyi akımdan kurtarmalısınız. Bu aşamada ıslak ya da metal türevi hiçbir nesne de kullanmamalısınız.
● Elektriğe çarpılan kişi eğer suya temas ediyorsa su temasını kendinizi riske atmadan engellemeye çalışmalısınız.
● Yüksek gerilim hatları söz konusuysa ve siz de vücudunuzda karıncalanma hissediyorsanız karşınızdaki kişiyi akımdan ayırmaya çalışmadan tek ayağınız üzerinde zıplayarak kendinizi kaçaktan mümkün olduğunca korumaya çalışmalısınız. Yüksek gerilim hatları sebebiyle elektrik çarpmasına uğrayan bireylerden mümkünse en az 6 metre uzakta durmalısınız.
● Kaza geçiren bireyi elektrik kaynağından kurtardıktan sonra eğer daha fazla bir elektrik çarpması riski yoksa hareket ettirmemelisiniz.
● Bireyin nabzını ve nefesini kontrol ettikten sonra eğer gerekliyse acil yardım ulaşana kadar CPR uygulamasına başlamalısınız.
● Bayılma, kusma veya solgunluk gibi şok belirtileri gözlemlendiğinde bireyi bacaklarını ağrıya neden olmadığı müddetçe hafifçe yukarı kaldırabilirsiniz.
● Yaralanan bireyi mümkün olduğunca sıcak tutmaya özen göstermelisiniz.
CPR Nasıl Yapılır?
CPR nabzı duran ya da kendi başına nefes alamayan kişilere yardımcı olmak amacıyla gerçekleştirilir. CPR'ın nasıl uygulandığını şu şekilde detaylandırabiliriz:
● Öncelikle elektrik çarpan kişinin nefesini 10 saniye boyunca dinleyerek nefes alıp almadığını kontrol etmelisiniz.
● Boynunun yan tarafına dokunarak nabzının olup olmadığına bakmalısınız.
● Kişinin nefes alamadığını ve nabzının atmadığını fark ettiyseniz kalp masajına başlamalısınız. Bunun için ellerinizi kalbi duran bireyin göğsünün ortasına biri diğerinin üstünde olacak biçimde yerleştirin.
● Kollarınızın düz durmasına özen göstererek vücut ağırlığınızla göğsüne sertçe bastırın. Eğer CPR yapacağınız kişi sekiz yaşından küçükse tek elinizi kullanmalısınız.
● Kalp masajını dakikada 100 ila 120 defa olacak şekilde sürdürün.
● Her 30 kompresyonda bir kalp masajına ara vererek iki defa suni solunum yapın.
● Bu döngüyü kişi kendine gelene kadar ya da ambulans bulunduğunuz yere ulaşana kadar devam ettirin.
Suni teneffüs gerçekleştirmek için de bu adımları izleyebilirsiniz:
● Kaza geçiren kişinin başını, çenesi biraz yukarıda olacak şekilde geriye alın.
● Bir elinizle burnunu kapatın.
● Kişinin ağzı aracılığıyla vücuduna normal büyüklükte bir nefes üfleyin. Bu aşamada yaralının göğsünün biraz yukarı çıkması gerekir. Eğer göğsü yükselmiyorsa ağzında bir şey olup olmadığını da kontrol etmelisiniz.
● Toplamda iki nefes vererek kalp masajına geri dönün.
Elektrik Yanıklarına Nasıl Müdahale Edilir?
Elektrik çarpan kişinin vücudunda elektriğin girdiği ya da çıktığı noktada yanıklar oluşabilir. Bu yanıklara ilk müdahaleyi şu şekilde yapabilirsiniz:
Büyük Yanıklarda Müdahale
● Öncelikle kaza geçiren bireyin bilincinin açık olduğundan ve nefes aldığından emin olun.
● Yanan bölgedeki kemer, yüzük ve diğer takılar gibi sıkı eşyayı dikkatlice çıkarın. Yanık nedeniyle şişme gerçekleşeceğinden daha sonrasında bu eşyayı çıkarmak zorlaşabilir.
● Yanıkların üzerini steril gazlı bir bezle örtün. Eğer gazlı beze ulaşamıyorsanız yanıklara hiçbir şeyin temas etmemesini sağlayın.
● Eğer mümkünse yanan bölgeleri kalp hizasının yukarısında tutmaya çalışın.
Küçük Yanıklarda Müdahale
● Öncelikle yanıkları soğutmaya özen göstermelisiniz. Bunun için yanıkları 10 dakika boyunca çok soğuk olmayan serin bir suyun altında tutun. Yanık yüzdeyse ya da akan su kaynağına ulaşmak mümkün değilse serin ıslak bez uygulaması yapın.
● Acı geçtikten sonra büyük yanıklarda olduğu gibi gazlı bezle yanığı örtün.
Size Elektrik Çarptıysa Ne Yapmalısınız?
Elektrik çarpması gibi şok edici bir kaza yaşarken herhangi bir şey yapmak çok zorlayıcı olabilir. Ancak böyle durum yaşarsanız mümkünse bunları yapmayı deneyebilirsiniz:
● Eğer yapabiliyorsanız elektrik kaynağını bırakmaya gayret etmelisiniz.
● Etrafınızda yardım isteyebileceğiniz biri varsa ona seslenmeli ve 112'yi aramasını istemelisiniz. Kimse yoksa ve mümkünse 112'yi kendiniz aramalısınız.
● Hafif düzeyde elektriğe yakalandığınızı düşünüyorsanız bile hareket etmemelisiniz. Doktora görünerek kontrolden geçmelisiniz. Doktorunuz iç organ hasarınız olmadığından emin olduktan sonra sizi taburcu edecektir. Ayrıca yangın ya da tekrar akıma kapılma riski olduğunu düşünüyorsanız hızlıca güvenli bir bölgeye geçmeye çalışabilirsiniz.
Elektrik Çarpmasını Engellemek İçin Alabileceğiniz Tedbirler
Elektrik çarpmasını önlemek için dikkat edebileceğiniz bazı noktaları şu şekilde detaylandırabiliriz:
● Küçük çocuklarınız varsa elektrik çarpması riskini azaltmak için en güvenli priz çeşitlerinden biri olan çocuk korumalı prizleri tercih edebilirsiniz. Ayrıca priz koruyucu kapakları da kullanabilirsiniz.
● Evdeki ve iş yerindeki elektrik tesisatınızı bir elektrik teknisyenine düzenli olarak kontrol ettirerek olası kazaların önüne geçebilirsiniz. Ayrıca emniyet şalteri ve GFCI gibi akım kesici ürünlerden de taktırabilirsiniz.
● Elektrikli aletleri kullandığınız bir işle uğraşıyorsanız cihazları açıkken taşımamalı ve fişe açıkken takmamalısınız. Cihazların yerini değiştirirken de kablosundan değil, mutlaka cihazın çevresinde yer alan yalıtımlı bölümlerden tutmalısınız.
● Dışarıdayken ucu açık ve bulunduğu yerden düşmüş bir elektrik kablosu görürseniz bu kablodan uzak durmalısınız. Özellikle kar ya da yağmur yağdıysa elektrik kablolarının yakınında bulunan su dolu çukurlara girmemeye gayret edebilirsiniz.
● Bir elektrik direğine aracınızla çarpmanız hâlinde yardım gelene kadar araçta kalmalısınız. Eğer aracınızın yanacağından endişe duyuyorsanız araç kapısını açtıktan sonra yere iki ayağınızla birlikte atlamalı ve kaza yerinden hızla uzaklaşmalısınız. Görevliler gelene kadar çevredeki insanları da uyarmalısınız.
Elektrik çarpması oldukça ciddi sonuçlara yol açabilen bir kazadır. Ancak bu durum gerekli tedbirler alındığında büyük ölçüde önlenebilir. Siz de hem kendi güvenliğiniz hem sevdiklerinizin güvenliği için Günsan Elektrik olarak sunduğumuz elektrik ürünlerimizi tercih edebilirsiniz. Uzun ömürlü, dayanıklı ve kaliteli ürünlerimiz sayesinde elektrik çarpmasına karşı gerekli önlemleri alabilirsiniz.
