Kaçak akım rölesinin kullanımının temel amacı hem insanları hem yaşam alanlarında kullanılan elektronik cihazları elektrik kaçaklarına karşı korumaktır. Elektrikle çalışan cihazlar pek çok sebebe bağlı olarak elektrik kaçağı oluşturabilir. Oluşan bu kaçaklarsa yangınlara ya da elektrik çarpmalarına neden olabilir. Kaçak elektriğin cihazlara ulaşmadan önce uzaklaştırılmaması cihazların hasar görmesine veya tamamen bozulmasına sebebiyet verebilir. Kaçak akım röleleri elektrik kaçağının oluştuğu anda devreyi keser. Bu da istenmeyen sonuçların meydana gelmesini önleyebilir. Gelin, "Kaçak akım rölesi nereye bağlanır?" ve "300 mA kaçak akım rölesi nerelerde kullanılır?" gibi soruların cevaplarına birlikte bakalım.
Kaçak Akım Rölesi Nedir? Ne İşe Yarar?
Kaçak akım rölesi, elektrik tesisatlarının güvenliğini sağlamak için kullanılan işlevsel elektrik elemanlarıdır. Bu ürünler elektrik enerjisiyle çalışan cihazlara ait iletkenlerin ya da elektriği alan parçaların yalıtkan özelliklerinin bozulmasına bağlı olarak oluşan elektrik kaçaklarını algılar ve hızlı bir şekilde önler. Bu akımlar genel olarak cihazların gövdesinde oluşur. Bu da hem cihazların bozulmasına hem bu elektriğe maruz kalan insanların yaralanmasına neden olabilir.
F tipi kaçak akım rölesi de dâhil olmak üzere tüm kaçak akım koruma rölesi seçenekleri görünüm olarak otomatik sigortaya benzer. Genellikle sigortalarla yan yana kullanılır.
Kaçak Akım Rölesi Nerelerde Kullanılır?
Elektrik; termik, hidroelektrik, buhar, güneş enerjisi, biyoenerji ya da rüzgâr enerjisi gibi pek çok santralde üretilir. Üretilen elektrik enerjisi yer altı ya da hava iletim sistemleri aracılığıyla dağıtım hatlarına gelir. Ardından trafolarla uygun gerilim seviyelerine getirilir. Şebeke gerilimi seviyesine getirilen elektrik, bina girişlerinde yer alan panolara iletilir ve oradan da yapıların sigorta kutularına gelir. Elektrik enerjisi, sigorta kutularının ardından priz üniteleri ve aydınlatma linyeleri aracılığıyla kullanıma hazırdır.
Kaçak akım rölesi çeşitleri genellikle sigorta kutularında veya panolarda kullanılır. Röle, lambaların beslemeleri için ihtiyaç duyulan prizleri ya da aydınlatma linyelerini kontrol altında tutar. Bu sayede avize ya da prize takılan bir cihazdan gelebilecek elektrik kaçağı gibi zarar verici durumlar önlenebilir.
Kaçak Akım Rölesi Nasıl Çalışır?
Klasik şebeke elektriği tesisatlarda nötr ve faz olarak ikiye ayrılır. Çoğunlukla nötr mavi ve faz kahverengi kabloyla ifade edilir. Genelde yeşil ve sarı renk kabloların yer aldığı hatsa topraktır. Renk dizilimi çoğu zaman bu şekilde olur ancak bazen tesisatı yapan ekipler montaj sırasında farklı renkler de kullanabilir. Bu nedenle elektrikle ilgili işlemler yapılmadan önce kontrol kalemi ya da ölçüm aleti kullanılması gerekir.
Alternatif akım olarak bilinen şebeke elektriği AC şeklinde ifade edilir. Tesisata takılan elektrikli cihazlarsa nötr ve faz arasına bağlanır. Bu sayede elektrik akımı, ortalama 220 volt gerilim seviyesi bulunan elektrikli cihazların üzerinden akar. Elektrik tesisatının bulunduğu alanları koruma görevini üstlenen kaçak akım rölesi modelleri bu nötr ve faz hatlarını kontrol eder. Röle, nötr ve faz iletkenleri arasında anormal bir durum söz konusu olduğunda elektriği otomatik olarak keser.
Herhangi bir kaçak olmaması durumunda, elektrikli cihazlarda giren amper değeriyle çıkan amper değerinin eşit olması gerekir. Eğer kaçak oluşursa çıkan akımın bir kısmı toprağa kaçar. Böyle durumlarda kaçak akım röleleri devreye girer ve amper farkını otomatik olarak tespit eder. Kaçak akım rölesinin devreye girmesi sigortaların atmasına benzer. Bu sayede istenmeyen durumlar engellenebilir.
Kaçak Akım Rölesi Nasıl Bağlanır?
Kaçak akım röleleri her ne kadar karmaşık gibi görünse de aslında basit bir çalışma prensibine sahiptir. Röle mekanizmasının içinde toroidal ölçüm transformatörü (toroid akım trafosu) bulunur. Bu transformatörün içindeyse faz ve nötr şeklinde tanımlanan iletkenler yer alır. Transformatör her iki hattı da aktif biçimde kontrol ederek elektrik kaçağı durumunda bağlantıyı keser. Kaçak akım rölelerinin bağlantı işlemiyse faz ve nötr iletkenlerin zıt biçimde konumlandırılmasına dayanır.
Kaçak akım röleleri 2 ve 4 kutuplu olarak sınıflandırılır. 2 kutuplu seçeneklerde bir faz ve bir nötr bulunur. 4 kutuplu türlerdeyse 3 faz ve 1 nötr yer alır. Her iki röle türünde de faz ve nötr şeklinde tanımlanan kabloların ilgili kontağa bağlanması gerekir. Evlerde veya küçük iş yerlerinde 2 kutuplu seçenekler kullanılır. Bunlar genellikle 30 mA değere sahiptir.
Faz ve nötr kabloları sigorta kutularında yer alan kontaklara bağlandıktan sonra anahtar kolunun açılması gerekir. Bu şekilde kaçak akım rölesi aktif hâle gelir. Kaçak akım rölelerinin üzerinde doğru bağlantıyı sağlamak için özel şemalar yer alır. Bu şemaları takip ederek bağlantıyı kolay bir şekilde tamamlamak mümkündür.
Bağlantı sırasında toprak kablosunun röleyle temasta olmaması önem taşır. Sigorta kutusu kaçak akım anahtarlarını da koruma altına alır. Bu nedenle önce sigorta kutusunun, ardından kaçak akım rölesinin bağlanması önemlidir. Bu sayede hem sigorta kutularını hem kaçak akım rölelerinin güvenli bir şekilde kullanmak mümkün hâle gelir.
Kaçak Akım Rölesi Yanlış Bağlanırsa Ne Olur?
Kaçak akım rölesini elektrik sistemine bağladıktan sonra üzerinde bulunan test butonu yardımıyla çalışıp çalışmadığının kontrol edilmesi son derece önemlidir. Eğer ters bağlantı varsa ve röle test edilmeden kullanılırsa sistem kısa devre yapar. Bu durum hem şaltere hem elektrik sistemine ciddi zararlar verebilir. Ayrıca elektrikle çalışan bütün cihazlarda geri dönüşü mümkün olmayan hasarlara neden olabilir. Ters bağlantı gibi durumlarda cihazı sökerek devre dışı bırakmak mümkündür. Ancak bu işlemin alanında uzman bir elektrikçi tarafından yapılması önerilir.
Siz de yaşam alanlarınızda elektrik dağıtımını kontrol altında tutmak istiyorsanız Günsan Elektrik olarak sunduğumuz kaçak akım rölesi modellerimizi inceleyebilirsiniz. Güvenli yaşam alanları vadeden bütçe dostu çözümlerimiz hakkında bilgi sahibi olmak için bizimle iletişime geçebilirsiniz
