Alternatif Akım (AC) ve Doğru Akım (DC): Farkları ve Kullanım Alanları
Elektrik akımı, elektronik devrelerdeki elektrik akışını ve devrelerden akan elektrik miktarını ifade eder. Amper (A) cinsinden ölçülen elektrik akımının değeri ne kadar büyükse devreden akan elektrik miktarı da o kadar fazladır. Elektrik akımının yoğunluğu, bir iletkenden birim zamanda geçen yük miktarına bağlı olarak belirlenir. Galvanometreyle ve ampermetreyle ölçülen elektrik akımı, alternatif akım ve doğru akım olmak üzere iki farklı ana türde sınıflandırılabilir. Gelin, alternatif akım ve doğru akım arasındaki farkları ve bu akım türlerinin kullanım alanlarını daha detaylı inceleyelim.
Alternatif Akım Nedir?
Alternatif akım (AC), elektronların akış yönünün periyodik olarak değiştiği bir elektrik akımı türüdür. Elektronlar belirli bir döngüde ileri ve geri hareket eder. Alternatif akım, elektrik hatlarında bulunan ve jeneratörden veya prizden elde edilen elektriğin akışıdır.
Alternatif Akım Nerelerde Kullanılır?
Alternatif akım günlük hayatta ve endüstriyel uygulamalarda son derece geniş bir kullanım alanına sahiptir. Özellikle evler ve iş yerleri gibi çeşitli alanlara güç sağlamak amacıyla kullanılır. Günlük yaşamda sıkça kullanılan bulaşık makinesi ve fırın gibi beyaz eşya veya klimalar alternatif akımın gücüyle çalışır. Ayrıca AC iç mekân aydınlatmada ve sokak aydınlatmasında da kullanılan bir elektrik akımı türüdür. Genel güç kaynaklarında yani prizlerde kullanılan alternatif akım, hassas kontrole gerek duymayan havalandırma fanları, elektrikli süpürge ve benzeri cihaz motorlarının çalışmasını da sağlar.
Alternatif akımın bazı avantajları ve dezavantajları da vardır. Bu avantajlar şu şekilde sıralanabilir:
● Dönüştürülmesi kolaydır.
● Güç akışı esnasında kolay bir şekilde kapatılır.
● Voltaj iletiminin yüksek olması nedeniyle daha az güç kaybına yol açar.
● Pozitif ve negatif voltaj konusunda endişelenmeyi gerektirmez.
Alternatif akımın dezavantajları da şu şekilde sıralanabilir:
● Bobinlerden ve kapasitörlerden etkilenir.
● Çok uzun mesafeli iletim için uygun değildir.
● Hedef voltajdan daha yüksek bir voltaj gerektirir.
Doğru Akım Nedir?
Doğru akım (DC), tek yönlü yani akış yönü her zaman aynı yöne doğru olan bir elektrik akımıdır.
Doğru akımın yönü ve amperajı, alternatif akımın aksine hiçbir zaman değişmez.
Doğru akımın avantajları şu şekilde sıralanabilir:
● Elektrik depolanabilir.
● Devrede ilerleme veya gecikme olmaz.
● Reaktif güç üretimi yoktur.
Doğru akımın dezavantajları da şu şekilde sıralanabilir:
● Voltajı dönüştürmek zordur.
● Güçlü elektrolitik etkiler yaratabilir.
● Güç akışının kesilmesi genellikle daha zordur.
Doğru Akım Nerelerde Kullanılır?
Doğru akım evlerde bulunan pek çok elektronik alette ve pille çalışan bütün cihazlarda kullanılan bir elektrik akımı türüdür. Radyo, bilgisayar, televizyon gibi elektronik cihazlarda; pil şarj cihazlarında ve elektrikli araçların şarj sistemlerinde doğru akım kullanılır. Ayrıca DC'nin endüstriyel tesislerde, taşıma sistemlerinde, hidroelektrik santrallerde ve rüzgâr türbinlerinde de kullanılan bir akım türü olduğunu söylemek mümkündür.
Alternatif Akım ve Doğru Akım Arasındaki Farklar Nelerdir?
Doğru akım ve alternatif akım arasında yön değişimi, kullanım alanları, voltaj dönüşümü ya da elektriksel etkiler bakımından birtakım farklılıklar bulunur. Alternatif akım ve doğru akım arasındaki farklardan bazılarını şu şekilde detaylandırabiliriz:
● Doğru akımda voltaj sürekli sabit kalır ve akım belli bir yöne doğru akar. Alternatif akımdaysa voltaj periyodik olarak pozitiften negatife ve negatiften pozitife olmak üzere değişiklik gösterir. Buna bağlı olarak akımın yönü de periyodik olarak değişir.
● Alternatif akımda akımın yönü sürekli değiştiği için devreye bir kapasitör veya endüktör eklendiği zaman yüke doğru akan elektrik akımında voltajın davranışına bağlı olarak bir gecikme ya da ilerleme yaşanır. Doğru akımdaysa voltajın ve akımın yönü her zaman sabit olduğundan kapasitörlerin ve bobinler davranışı da sabit kalır. Bu sayede doğru akım devrelerde ilerleme ya da gecikme olmaz.
● AC'de akımın yönü değiştiğinden bütün elektrik yükten geçemez ve yük ile güç kaynağı arasında git gel yaparak güç üretilir. Üretilen bu güç reaktif güç olarak tanımlanır. Doğru akımdaysa akım her daim belli bir yöne doğru aktığı için bütün elektrik yükten geçer. Böylece reaktif güç üretimi gerçekleşmez ve güç verimli bir şekilde kullanılabilir.
● Doğru akım pil, batarya ya da kapasitörler tarafından depolanabilir. Alternatif akımınsa yön değiştirmesi nedeniyle doğrudan depolanması zordur. Ancak alternatif akımın doğru akıma dönüştürülerek bataryalarda ya da kapasitörlerde depolanması mümkündür.
● Doğru akımda elektrik akımının kesilmesi zordur. Özellikle de voltaj yüksek olduğunda kesinti anında kıvılcım ya da elektrik çarpması gibi sorunlar ortaya çıkabilir. Alternatif akımdaysa voltaj pozitiften negatife veya negatiften pozitife geçtiğinde anlık olarak sıfıra düşer. Bu nedenle alternatif akımda voltajın düşük olduğu bir zamanda akımı kesmek doğrudan akıma göre daha güvenli kabul edilir.
● Doğru akım voltajını dönüştürürken önce bir kez AC'ye sonra tekrar DC'ye dönüştürmek gerekir. Bu nedenle doğru akım voltaj dönüştürme ekipmanları, alternatif akım ekipmanlarına kıyasla genellikle daha büyük ve maliyetlidir.
● Doğru akımda güç her zaman aynı yöne doğru aktığından elektrostatik indüksiyon ve elektriksel korozyon, güç iletim ekipmanlarının daha fazla aşınmasına yol açar. Ancak alternatif akımdaki yön değişikliği bu tür olumsuz etkilerin daha az görülmesini sağlar.
● Akü, batarya ve kapasitör gibi eşyadan çıkan akım doğru akımdır. Bu nedenle pille çalışan ürünler doğru akımla daha uyumludur. Alternatif akımsa evlerde kullanılan güç kaynağıdır ve prizden sağlanır. Televizyon ve bilgisayar gibi cihazlar prizden gelen AC'yi kullanır ancak bu akım kapasitörler ve diğer cihazlar aracılığıyla doğru akıma dönüştürülür.
● Alternatif akım doğru akıma kıyasla trafolar yardımıyla kolayca dönüştürülebilir. Bu özellik alternatif akımı alt yapı olarak güç kaynağı için daha uygun hâle getirir.
● Alternatif akımda voltajın sıfır olduğu zamanlama periyodik olduğundan güç sağlanırken kapanması daha kolaydır. Bunun yanı sıra priz gibi ev tipi güç kaynakları, pozitif ve negatif arasında ayrım yapmadan da kullanılabilir, bu da cihazların bağlantısını ve çalışmasını basitleştirir.
● Alternatif akımda voltaj değeri sürekli olarak değiştiğinden ve voltaj değerinin sıfırlandığı dönemler olduğundan hedeflenen ısı miktarını elde etmek için genellikle daha yüksek bir voltaj kullanılır. Bu durum enerji aktarımının sürekliliğinin azalmasına yol açabilir. Ancak doğru akımda voltaj sabit kaldığı için güç daha stabil bir şekilde sağlanır ve hedeflenen ısı miktarına daha kolay ulaşılabilir.
Siz de elektrik akımı sistemlerini daha verimli ve etkili bir şekilde kullanmak istiyorsanız Günsan Elektrik olarak sunduğumuz ürünlere göz atabilirsiniz. Hemen her bütçeye uygun çözümler sunan ürünlerimizi inceleyebilir, ihtiyacınız olan ürünleri Günsan güvencesiyle hemen sipariş edebilirsiniz.
-ve-dogru-akim(dc)-farklari-ve-kullanim-alanlari.webp)
